W roku 1995 w Polsce praktycznie nie istniał jeszcze rynek recyklingu aluminiowych puszek po napojach. Dziesięć lat temu konsumpcja napojów w puszkach była ponad sześciokrotnie niższa niż obecnie. Rozwój rynku recyklingu aluminiowych puszek do napojów rozpoczął się właśnie w roku 1995, kiedy to uruchomiono produkcję puszek w Polsce oraz powołano Fundację RECAL. Jej zadaniem od samego początku była promocja odzysku i recyklingu aluminiowych puszek po napojach.
Fakt pojawienia się na rynku polskim większych ilości tego rodzaju opakowania spowodował, że można było rozpocząć budowę systemu odzysku aluminium. Choć obecnie może się to wydawać dziwne, to w połowie lat dziewięćdziesiątych w celu umożliwienia odzysku
alu-puszek, konieczne było przekonanie przedsiębiorców prowadzących punkty skupu surowców wtórnych, że także alu-puszka jest surowcem wtórnym, który można kupować. Z tego powodu działalność Fundacji RECAL, obok edukacji ekologicznej, koncentrowała się właśnie na rozbudowie sieci punktów skupu.
Początkowo cena z kilogram puszek aluminiowych w skupie była stosunkowo niska
(ok. 60-80 groszy). Istotna była więc możliwość sprawnego przekazywania skupionych puszek do miejsca ich przetopienia, czyli huty. Jednak do przetopienia cienkościennej blachy aluminiowej potrzebna jest w hucie specjalna linia technologiczna. W Polsce obecnie taka nie istnieje. Jedyną możliwością przetopienia alu-puszek z przeznaczeniem na nowe puszki jest eksport złomu puszkowego za granicę, np. do Niemiec, Anglii.
Ważnymi sukcesami Fundacji RECAL stanowiącymi niewątpliwy impuls w rozwoju rynku recyklingu aluminiowych puszek do napojów było zniesienie od początku 2000 roku ograniczeń na wywóz aluminium z Polski oraz zniesienie od początku 2001 roku koncesji na obrót aluminium. Dzięki temu wzrosła cena za alu-puszki w punktach skupu.
Obecnie ogólna tendencja wzrostu cen metali na świecie, duża konkurencja na rynku skupu alu-puszek oraz wysoki kurs EURO, w którym prowadzone są rozliczenia, sprzyjają korzystnej cenie za złom puszkowy. Fundacja RECAL wychodzi z założenia, że nie tylko wysoka cena
za aluminium w skupie powinna być motorem odzysku tego cennego surowca. Najważniejsza jest tu świadomość społeczeństwa o konieczności odzysku surowców wtórnych ze względów ekologicznych. Musimy być przygotowani także na to, że w przypadku mniej korzystnej ceny za złom puszkowy, nadal będziemy w stanie sprostać wysokim wymogom odzysku i recyklingu stawianym Polsce przez prawo Unii Europejskiej.
Powstanie Fundacji RECAL z pewnością przyczyniło się do szybkiego rozwoju odzysku aluminiowych puszek w Polsce. Tempo wzrostu recyklingu tego opakowania jest w ostatnich latach nieco mniejsze niż wcześniej. Nie bez znaczenia jest tu fakt przekroczenia „średniej europejskiej” w zakresie poziomu odzysku puszek. W 1995 roku startowaliśmy od zera, w sytuacji gdy wiele państw już od lat miało wypracowany system recyklingu alu-puszek. Obecnie będzie coraz trudniej utrzymać trend wzrostowy w poziomie odzysku i recyklingu. Mamy jednak wiele przykładów europejskich pokazujących, iż możliwy jest odzysk przekraczający poziom 80% (np. Szwajcaria, Finlandia).
Odzysk aluminiowych puszek po napojach w Polsce w latach 1995 – 2004
Rok 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005
Odzysk (w %) 2 7 10 13 26 37 39 41 44 46 50
Recykling puszek aluminiowych uzasadniony jest z wielu względów – to nie tylko opłacalność ekonomiczna, ale i skuteczna edukacja poprzez bezpośrednie uczestnictwo
w ochronie środowiska. Oto podstawowe fakty:
Edukacja ekologiczna: puszka, jako opakowanie popularne wśród młodzieży i przede wszystkim łatwe do odzysku, jest świetnym pretekstem do edukacji ekologicznej.
Zasoby naturalne: użycie 1 tony aluminium z odzysku pozwala oszczędzić 4 tony boksytów i 700 kg ropy naftowej.
Energia: odzyskując aluminium ze złomu oszczędzamy 95% energii potrzebnej
na wyprodukowanie aluminium z rudy.
Ochrona środowiska: recykling aluminium umożliwia obniżenie zanieczyszczenia powietrza
o 95% oraz wody o 97% w porównaniu z produkcją aluminium z rudy. Odzyskując puszki aluminiowe zmniejszamy ilość śmieci w naszym otoczeniu i na wysypiskach.
Pieniądze: za kilogram puszek (67 puszek 0,33l lub 53 puszki 0,5l) każdy może uzyskać w skupie około 2-3 zł.
Ekonomia: recykling aluminium zwiększa niezależność surowcową kraju, tworzy dodatkowe miejsca pracy w skupie i przetwórstwie, generuje kolejne dochody.
Koszty produkcji: produkcja wtórnego aluminium kosztuje o 60% mniej niż produkcja aluminium z boksytów.
Prawo: Szereg ustaw „odpadowych” (np. Ustawa o odpadach) nakładających obowiązki m.in. na producentów opakowań i firm wprowadzających produkty w opakowaniach. Ponadto Ustawa o utrzymaniu porządku i czystości w gminach wymaga prowadzenia przez gminy selektywnej zbiorki odpadów – dogodnie jest więc zacząć od odzysku puszek aluminiowych.
