Ocean pomysłów na edukację w Lesznie

Pobudzenie motywacji mieszkańców do rozwijania zachowań pro środowiskowych, w tym na przykład racjonalnego korzystania z wody to cel, jaki przyświeca Miejskiemu Przedsiębiorstwu Wodociągów i Kanalizacji w prowadzonych działaniach edukacyjnych. Dodajmy, że edukacja jest prowadzona w atrakcyjnej formie w myśl zasady edutainment.

W leszczyńskim MPWiK Sp. z o.o. edukacja ekologiczna została zdefiniowana jako jeden z celi strategicznych. Dla prowadzenia działań w sposób zorganizowany w 2007 r. utworzono stanowisko samodzielnego specjalisty do spraw edukacji ekologicznej. Obecnie funkcję tą pełni Dział Komunikacji i Edukacji. Stawiamy na bezpośredni kontakt z mieszkańcami tzw. aglomeracji leszczyńskiej.

Działania są skierowane do ogółu mieszkańców, jednak w głównej mierze skupiamy się na budowaniu świadomości ekologicznej wśród dzieci i młodzieży.

Ważne jest, aby pobudzić ich chęć do udziału w procesie edukacji. Dlatego naszym zajęciom przyświeca idea tzw. edutainment?u (ang. neologizm powstały ze słów education-entertainment, czyli edukacja rozrywkowa). Przekazujemy wiedzę w atrakcyjnej formie, bawiąc się z uczestnikami. Dzieci i młodzież są aktywizowane poprzez czynny udział w eksperymentach i doświadczeniach, a także ćwiczeniach i badaniach terenowych. Staramy się rozbudzić zainteresowanie tematem ochrony środowiska.

Udostępniamy do zwiedzania swoje obiekty technologiczne, aby uczestnicy zajęć mogli w praktyce zobaczyć, na czym polegają procesy: uzdatniania wody i oczyszczania ścieków. Atrakcyjność warsztatów zapewniają prezentacje multimedialne, zabawy dydaktyczne, badania i ćwiczenia terenowe oraz laboratoryjne. Uczniowie prowadzą obserwacje i wyciągają wnioski. Szczególnym uznaniem, uczniów i nauczycieli, cieszą się zajęcia mikroskopowe. Korzystają z nich klasy V i VI, a także gimnazjaliści i szkoły ponad gimnazjalne.

Realizowane przez nas projekty:

• Zajęcia dla dzieci i młodzieży szkolnej

• Bazę dydaktyczną tworzą obiekty Spółki: Oczyszczalnia Ścieków w Henrykowie, Stacja Uzdatniania Wody w Strzyżewicach, salka ekspozycyjna przy zabytkowej Wieży Ciśnień oraz Muzeum Leszczyńskich Wodociągów (zabytkowa oczyszczalnia ścieków). Obecnie na terenie modernizowanej SUW Zaborowo trwa budowa Centrum Edukacji Ekologicznej.

• Zajęcia: warsztaty mikroskopowe (uczniowie samodzielnie prowadzą obserwacje osadu czynnego i wyciągają wnioski), warsztaty badawcze (badanie parametrów fizyko-chemicznych w oczyszczonych ściekach z użyciem spektrofotometru oraz testów paskowych), warsztaty terenowe (bioindykacja środowiska oraz ?mini bioblitz?, czyli oznaczenie gatunków zwierząt zamieszkujących wodę i teren przybrzeżny rzeki Rów Polski).

• Projekt ?Zielona Szkoła? realizowany w ramach partnerstwa z Powiatem Leszczyńskim. Dzięki programowi ciekawą lekcję o wodzie i ściekach mieli możliwość odbyć uczniowie większości szkół powiatu, nawet z małych wiejskich placówek. Bierzemy udział w akcji corocznie od  2009 r. Każdego roku jest to od kilku do kilkunastu grup dzieci i młodzieży.

• Półkolonie. W 2009r. partnerstwo podjęły S.P. nr 12 w Lesznie oraz z Rydzyński Ośrodek Kultury. Odbyły się wycieczki na stację uzdatniania wody oraz oczyszczalnię ścieków, połączone z zabawami, konkursami, ogniskiem. W 2013 r. w zajęciach dla półkolonii letnich udział wzięła ponownie S.P. nr 12, a także grupa półkolonii ?Ekosfera?. W 2014 r. podczas ferii zimowych z terenu Leszna zgłosiło się na zajęcia aż 10 grup z różnych szkół.

Nie tylko Leszno. W zajęciach organizowanych przez MPWiK biorą udział uczniowie szkół nie tylko z terenu aglomeracji leszczyńskiej (Leszno, g. Lipno, g. Świeciechowa), ale także całego powiatu leszczyńskiego (np. gminy: Osieczna, Włoszakowice, Krzemieniewo, Rydzyna, Wijewo), a nawet kościańskiego (Bucz, Śmigiel), gostyńskiego (Krobia, Grabonóg), rawickiego (Bojanowo), górowskiego (g. Niechlów). Ponadto młodzież przyjeżdżająca na wymianę zagraniczną. Gościliśmy już młodzież z Ukrainy, Słowenii i Francji.

Zajęcia dla przedszkoli

?Zadajemy dziś pytanie skąd się bierze woda w kranie? oraz ?Droga, jaką płyną ścieki z naszego miasta do rzeki.? Gościmy zazwyczaj w przedszkolach w Lesznie oraz w gminach: Święciechowa, Lipno, Rydzyna, Niechlów, Włoszakowice. Zajęcia są prowadzone w formie warsztatów. Treść jest przekazywana w przystępnej i atrakcyjnej formie, są to prezentacje multimedialne pełne obrazków, animacji, rymowanek, ponadto dzieci biorą udział w eksperymentach i zabawach.

Wykłady i warsztaty dla dorosłych

? warsztaty mikroskopowe i wycieczka na nasze obiekty dla słuchaczy podyplomowego studium nauczycielskiego (PWSZ w Lesznie).
? słuchacze Uniwersytetu Trzeciego Wieku zostali zaproszeni na wykłady dotyczące mikrobiologii osadu czynnego oraz historii firmy (wykład połączony z wycieczką do Muzeum Wodociągów).
? odbywają się każdego roku zajęcia na oczyszczalni ścieków w Henrykowie, pn. Badanie biocenozy osadu czynnego, w których udział biorą członkowie kół naukowych Politechniki Poznańskiej oraz studenci kierunku rolnictwo Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej w Lesznie.

Konkursy:

• fotograficzny ?Wodne powody?, pod patronatem Prezydenta Miasta Leszna, WFOŚiGW w Poznaniu, LOP w Lesznie oraz Telewizji Leszno i Portalu Edukacji Ekologicznej zielonalekcja.pl
• konkurs plastyczny ?Ocean pomysłów na wody oszczędzanie? dla przedszkoli i klas I-III;
• plastyczny ?Oczyszczalnia miejscem ścieków?
• w ramach Światowego Dnia Wody
• w 2012 r. ?Porozmawiajmy o wodzie? ? dla gimnazjalistów na prezentacje multimedialne, temat racjonalnego gospodarowania wodą, możliwości ponownego wykorzystania wody, wykorzystania wód deszczowych, problemów dotyczących jakości oraz deficytu wody w skali świata, kraju i regionu;
• w 2013 r.?Water(re)cycle? ? dla szkół podstawowych na budowę przestrzennego modelu obiegu wody w przyrodzie z wykorzystaniem materiałów recyclingowych.
• ?Nakręć się na kranówkę, 2013 r. ? konkurs dla gimnazjalistów na film promujący walory wody kranowej.

?Program Ekozespołów, czyli szkolnej/przedszkolnej kampanii ekologicznego stylu życia?. Podjęliśmy partnerstwo z Fundacją GAP Polska. Zostaliśmy w regionie koordynatorem  programu. Jego realizacja służyła zmianie nawyków stylu życia na proekologiczne. Wraz z Fundacją zorganizowaliśmy w październiku warsztaty dla nauczycieli, których następstwem było utworzenie w szkołach kilkuosobowych zespołów. Uczniowie wykazywali się zaangażowaniem oraz inicjatywą w tworzeniu kampanii ekologicznych w szkole i społeczności lokalnej. Zabawa połączona była z uczestnictwem w konkursie ?Ekozespoły chronią klimat?. Na szczeblu ogólnopolskim w kategorii gimnazjum sukces odniosło Gimnazjum nr 9 z Leszna, zdobywając I miejsce w kraju.

Pomoc dla ucznia i studenta ? dla uczniów technikum ochrony środowiska i studentów kierunków politechnicznych i rolniczych organizujemy praktyki zawodowe. Stwarzamy warunki do napisania prac dyplomowych. Dokładamy wszelkich starań, aby pomóc młodym ludziom, gdyż są oni kapitałem na przyszłość. Współpracujemy z Zespołem Szkół Ochrony Środowiska w Lesznie i szkołami wyższymi z Leszna, ale także Poznania i Wrocławia.

?Noc w Kanałach? ? akcja odbiła się ogromnym echem. Arkana podziemnych kanałów odkryło grono czterdziestu śmiałków. Byli to mieszkańcy regionu, dziennikarze, studenci oraz architekci i wykonawcy infrastruktury kanalizacyjnej. Akcję powtórzono w kolejnych latach podczas cyklu tzw. Dni Otwartych MPWiK Sp. z o.o. w wydaniu dla inżynierów sanitarnych, dla studentów oraz dla Rady Miejskiej Leszna.

Dni Otwarte ? coroczny cykl odbywający się w październiku. Co roku są to warsztaty badawcze, pokazy doświadczeń chemicznych dla dzieci i młodzieży, konkursy itp. W 2007 r. zorganizowane zostało przedstawienie teatralne ?Przygody kropelki wody? wystawione przez grupę teatralną z Krakowa w Miejskim Ośrodku Kultury. W 2009 r. dla mieszańców wsi Henrykowo, gdzie zlokalizowana jest oczyszczalnia, przygotowaliśmy piknik połączony ze zwiedzaniem obiektu i atrakcjami dla dzieci. W 2011 r. odbył się plener rysunkowo-malarski połączony ze zwiedzaniem zabytkowej Wieży Ciśnień, która była tematem prac plastycznych. W 2010 i 2013 r. na terenie siedziby Spółki dla mieszkańców odbyły się pokazy sprzętu specjalistycznego, pokazy wozów dwufunkcyjnych, zwiedzanie Laboratorium, dyżury specjalistów, kącik edukacyjny. W 2013 r. przyłączyliśmy się w ramach dni Otwartych do zabawy GEOCACHING. Ukryliśmy na naszych obiektach tzw. skrzynki, których należy szukać po współrzędnych gps. Dzięki temu można odbyć świetną przygodę, a jednocześnie dowiedzieć się kilku ważnych faktów na temat wody i ścieków.

?Skrzydlaci sąsiedzi? (2010 r.).  Celem akcji było zobrazowanie egzystencji ptaków w środowisku przekształconym przez człowieka, a zwłaszcza w pobliżu obiektów przemysłowych. Do akcji zaproszona została młodzież z trzech leszczyńskich gimnazjów: nr 7, nr 2 oraz nr 4.  Uczniowie wiosną wieszali budki lęgowe dla ptaków oraz wysłuchali wykładów. W czasie, kiedy miały miejsce lęgi prowadzili obserwacje i monitoring. Spotkali się również z ornitologami. Następnie młodzież dokonała przeglądu budek i przygotowała je do kolejnego sezonu.

Pikniki ekologiczne dla dzieci pracowników ? to organizowana już dwukrotnie akcja, podczas której dzieci zwiedzają Stację Uzdatniania Wody, a ponadto biorą udział w grze terenowej o tematyce ekologicznej.

Klub przyrodnika to inicjatywa również skierowana do dzieci pracowników w 2010 r. ? był to cykl spotkań, m.in. eksperymenty i doświadczenia o tematyce przyrodniczej oraz wyjazdy, np. do Nadleśnictwa Włoszakowice.

Wsparcie dla inicjatyw lokalnych

• corocznie odbywający się pokaz przezroczy podróżniczych Portrety Ziemi,
• Dni Ekologii zorganizowane przez Powiat Gostyński oraz Zespół Szkół Rolniczych w Grabonogu (2009 r.), wykład oraz stanowisko ekspozycyjne z eksperymentami z wodą
• wraz z Kołem Turystycznym z I LO w Lesznie zorganizowaliśmy kilkakrotnie spływ kajakowy rzeką Rów Polski, Barycz i Odra dla młodzieży z Leszna, Wschowy i Góry.
• wsparcie dla prac naukowych ? pomoc w wydaniu i promocji książki ?Zabytki infrastruktury miejskiej Leszna? dr Miron Urbaniak
• wsparcie dla akcji organizowanych przez Stowarzyszenie Przyjaciół Boszkowa w latach 2012 i 2013 r. ? m.in. zabawy, konkursy, doświadczenia, warsztaty badawcze – parametry fizykochemiczne wody, pokazy doświadczeń chemicznych.

W 2012 r. Spółka została współorganizatorem wyprawy kajakowej ?Z Leszna do Bałtyku ? rozwiń wiosła?. Uczestnicy projektu przepłynęli ok. 500 km zaczynając od ujścia Rowu Polskiego do Baryczy, przez Odrę, Jezioro Dąbie, Zalew Szczeciński, Dziwnę aż do Morza Bałtyckiego.  Podczas wyprawy pobierali próby wody, które zostały zbadane w Laboratorium MPWiK. Podczas Dni Otwartych zorganizowaliśmy spotkanie z uczestnikami wyprawy. Opowiedzieli o swoich przygodach oraz przedstawili wyniki badań wód powierzchniowych. Podczas spotkania wyniki skomentowała Pani H. Górka-Czajka z leszczyńskiej Delegatury WIOŚ w Poznaniu. Na spotkaniu byli także obecni: Z-ca Prezydenta Miasta Leszna Jan Wojciechowski oraz nauczyciel I LO Grzegorz Lorek.

W ramach edukacji środowiskowej i działalności społecznej wydajemy broszury, plakaty, albumy. Dla przykładu w 2010 r. została wydana wraz z Ligą Ochrony Przyrody zakładka-kalendarz z przesłaniem dotyczącym ochrony wód. Ponadto każdego roku wydajemy kalendarz z informacjami dla mieszkańców i kontrahentów. Dotychczasowa tematyka to np. prawidłowe zagospodarowanie wód deszczowych, jakość wody w Lesznie, rewitalizacja terenów przemysłowych. Wydajemy także cyklicznie Biuletyn firmowy POMPEK dla pracowników Spółki, który ma charakter pisma branżowego, ale także artykuły z tzw. ?życia firmy?.

Projekt ?Wieża Wodna? ? projekt adaptacji Wieży Ciśnień na Centrum Edukacji Ekologicznej. Aktualnie jest ?zamrożony? z uwagi na trudności w pozyskaniu środków zewnętrznych na realizację tej inwestycji. Projekt obejmował wybudowanie dodatkowego ciągu komunikacyjnego oraz kondygnacji, na których znajdowałyby się sale do eksperymentów z fizyki, chemii, biologii i ekologii, sala multimedialna, w potężnym zbiorniku zaplanowano salę audiowizualną. Pod dachem wieży miałaby znajdować się galeria widokowa ukazująca panoramę miasta.

Podnoszenie świadomości ekologicznej mieszkańców jest korzystne z wielu względów. Przejawia się poprzez racjonalny pobór wody ze środowiska oraz z drugiej strony produkowanie mniejszej ilości ścieków i ich ?lepsza jakość?, czyli ograniczenie ilości odpadów stałych wprowadzanych do kanalizacji, mniejsze zużycie detergentów, zwłaszcza zawierających fosforany. Niesie to za sobą mniejszą ilość awarii sieci kanalizacyjnej oraz lokalnych przepompowni. Żywimy nadzieję, że hasło ?woda doskonałej jakości dla następnych pokoleń? to nie będą puste słowa, lecz długofalowy efekt działań edukacyjnych.