Praca metodą projektu stanowi często wyzwanie ? zarówno dla nauczycieli, jak i uczniów ? w szczególności jeśli tematyka działania dotyczy wątków przyrodniczych, które najlepiej poznaje się i bada w środowisku naturalnym, czyli poza murami szkoły.
Przykład zespołów uczniowskich pracujących w ramach projektu ?GreenGo! Zielona infrastruktura na terenach wiejskich ostoją różnorodności biologicznej? stanowić może inspirację dla wszystkich, którzy chcą podjąć to wyzwanie w nowym roku szkolnym.
Zadaniem uczestniczących w projekcie uczniów było przeprowadzenie inwentaryzacji oraz ocena stanu i roli wybranych elementów zielonej infrastruktury, czyli drobnych form krajobrazu, których obecność jest nie tylko ważna dla ochrony różnorodności biologicznej, lecz także przynosi wymierne korzyści człowiekowi. Takimi obiektami są na przykład zadrzewienia, oczka wodne, naturalne cieki i rowy melioracyjne, czy miedze. Uczestnicy projektu prowadzili badania terenowe i gromadzili informacje na dedykowanym geoportalu. Stworzyli, we współpracy z pracownikami urzędów gmin, lokalne sieci na rzecz ochrony bioróżnorodności. W wyniku ich prac powstały Bazy Zielonej Infrastruktury ? nowoczesne narzędzie, które ułatwia zarządzanie zasobami przyrodniczymi, krajobrazowymi i kulturowymi gminy.
Uczniowie przy realizacji swoich prac bazowali na metodzie projektu, która zrywa z podziałem na treści przedmiotowe i pozwala stosować różne strategie rozwiązania
problemów. Dzięki temu mieli okazję sprawdzić się na wielu polach ? podczas prac terenowych, nawiązując współpracę z pracownikami urzędów gmin i specjalistami (np. leśnikami, doradcami rolnośrodowiskowymi), wprowadzając dane na interaktywną mapę i poddając je analizie. Temat projektu edukacyjnego był związany z podstawą programową ? dotyczył przede wszystkim zagadnień związanych z różnorodnością biologiczną, ale pozwalał też na wykorzystanie praktycznych umiejętności z innych dziedzin: geografii, czy chemii. Jednocześnie był to temat, pozostający w kręgu zainteresowań pracowników gmin ? dzięki temu wyniki prac uczniów nie trafiły ?do szuflady?, ale bezpośrednio na biurko i do komputerów specjalistów z zakresu planowania przestrzennego, czy ochrony środowiska, którzy będą z nich korzystać w swojej codziennej pracy.
Kluczowym etapem każdego projektu edukacyjnego jest określenie celów i zaplanowanie etapów jego realizacji. Przed uczniami stało wyzwanie, jakim było zebranie wiarygodnych i precyzyjnych danych w terenie, przeniesienie ich do elektronicznej bazy danych oraz ich analiza. Aby to umożliwić, projekt został podzielony na pięć części, którym precyzyjnie przypisano konkretne, niezbyt liczne i sformułowane w formie efektu, a nie działania, cele.
Nie jest obojętne w jaki sposób dokonywany był podział odpowiedzialności za wykonanie zadań. Uczniowie mieli możliwość wyboru, za jakie zadania chcą być odpowiadać, bazując na najmocniejszych stronach poszczególnych członków zespołu. Mogli sprawdzić się podczas obserwacji prowadzonych w terenie, wyszukiwaniu i analizie informacji pochodzących z różnorodnych źródeł, przeprowadzaniu wywiadów z mieszkańcami czy wykonywaniu dokumentacji fotograficznej. Wzięcie udziału w projekcie było również szansą na realizację zadań, których jeszcze nie próbowali ? obsługi narzędzi geoinformacyjnych (aplikacji mapowej), nawiązywania współpracy z pracownikami urzędów gmin i korzystania z dostępu do informacji publicznej, analizy dokumentów urzędowych i specjalistycznych opracowań dotyczących ochrony przyrody i planowania przestrzennego. Poprzez realizację tych wszystkich zadań uczniowie mieli szansę rozwijania kompetencji społecznych i osobistych, które są kluczowe nie tylko w procesie edukacji, ale przede wszystkim w życiu codziennym.
Zespoły projektowe wykonywały swoje zadania w oparciu o ustalony przez siebie harmonogram. W tym czasie nauczyciele wspierali uczniów udzielając im konsultacji, pomagając w monitorowaniu terminów, w czuwaniu nad tym, aby działania szły w dobrym kierunku. Bardzo ważną rolą nauczyciela było podtrzymywanie motywacji uczniów, szczególnie, że projekt był rozciągnięty w czasie.
Uczniowie wyniki swoich prac gromadzili w aplikacji mapowej oraz na dedykowanym wortalu. Na koniec projektu, przygotowane przez młodzież bazy zielonej infrastruktury zostały opublikowane na stronie internetowej projektu http://www.greengo.gridw.pl i są obecnie dostępne dla wszystkich zainteresowanych (zakładka ?Projekty szkół?). Warto pamiętać, aby każdy projekt edukacyjny zakończyć podsumowaniem i przedstawieniem jego rezultatów. Daje to uczniom możliwość pochwalenia się efektami własnej pracy. Uczy również zachowania w sytuacjach publicznych, gdy pojawia się konieczność opowiedzenia o swojej pracy np. w trakcie szkolnego apelu.
Działania realizowane przez młodzież w ramach projektu GreenGo! bazowały na metodzie projektu edukacyjnego, jednocześnie wykorzystując obywatelską energię i gotowość do podejmowania wolontarystycznych działań na rzecz swojego otoczenia. Dzięki temu uczniowie nie tylko zdobyli nowe umiejętności i wiedzę, ale również stworzyli narzędzie, które posłuży pracownikom urzędów gmin w codziennej pracy i pozwolą na jeszcze lepsze zarządzanie przestrzenią. Piękna zielona lekcja obywatelskiego zaangażowania!
Projekt GreenGo! realizowany jest przez Centrum UNEP/GRID-Warszawa przy finansowym wsparciu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W projekcie uczestniczy ponad 50 urzędów gmin oraz 30 szkół z województw mazowieckiego i lubelskiego. W ramach projektu realizowane są m.in. lekcje pokazowe dla uczniów oraz szkolenia dla pracowników urzędów gmin. Młodzież oraz pracownicy urzędów gmin współpracują w tworzeniu inwentaryzacji elementów zielonej infrastruktury. Podsumowaniem projektu będą zielone strefy edukacyjne, organizowane w ramach lokalnych pikników gminnych. Zakończenie projektu zaplanowane jest na wrzesień 2017 roku.
Niniejszy materiał powstał dzięki dofinansowaniu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Za jego treść odpowiada wyłącznie Narodowa Fundacja Ochrony Środowiska, Centrum UNEP/GRID-Warszawa.
Fot. Depositphotos
