Wspólny teren działania, jedna grupa odbiorców. Dlaczego nie połączyć sił i środków finansowych, by zrealizować wspólną kampanię edukacyjną, łączącą kilka problemów środowiskowych?
Na taki pomysł wpadli przedstawiciele Związku Międzygminnego ?Gospodarka Komunalna? oraz Rejonowego Przedsiębiorstwa Wodociągów i Kanalizacji z Chrzanowa (RPWiK), którzy postanowili wspólnie zmierzyć się z celem podniesienia świadomości ekologicznej swoich mieszkańców. To zarówno pozytywny przykład, jak i ewenement w skali naszego kraju.
Potrzeba działań
Projektem, realizowanym pod nazwą ?(Eko)edukacja od przedszkola do seniora?, objęto trzy gminy: Libiąż, Chrzanów i Trzebinia. ? Są to obszary charakteryzujące się jednym z najwyższych w województwie małopolskim poziomem wytwarzania odpadów komunalnych ? mówi Przemysław Deda, stojący na czele Związku Międzygminnego ?Gospodarka Komunalna?. Wyjaśnia cel realizacji projektu ? Ilość odbieranych odpadów komunalnych utrzymuje się poziomie ok. 30 tys. ton rocznie, co daje trzecie miejsce w województwie wśród powiatów ziemskich. Niestety, wciąż najczęstszym sposobem ich zagospodarowania jest składowanie ? do recyklingu przekazywanych jest od 20% (w gminie Libiąż) do ponad 38% (w gminie Chrzanów) odpadów. Niezbędna była więc edukacja ekologiczna mieszkańców, mająca zaowocować wzrostem ilości odpadów przekazywanych do recyklingu.
Ci sami mieszkańcy korzystają też z wody dostarczanej przez RPWiK oraz ich systemu kanalizacyjnego, dlatego w ramach kampanii podjęto też istotne tematy w zakresie gospodarki wod-kan. ? W swojej codziennej pracy dostrzegamy konieczność ciągłego podnoszenia świadomości mieszkańców w tematach jakości wody i możliwości jej spożycia bezpośrednio z kranu, szczelności zbiorników bezodpływowych i przydomowych oczyszczalni ścieków, a także korzyści finansowych i ekologicznych, wynikających z przyłączania do sieci kanalizacyjnej ? tłumaczy Tadeusz Arkit, prezes RPWiK. Mimo że edukacja w zakresie niskiej emisji nie znajduje się w priorytetach działania obu firm, to ich przedstawiciele zgodnie stwierdzili, że w ramach kampanii nie należy zapomnieć o tym problemie, tym bardziej że w rejonie tym systematycznie odnotowuje się przekroczenia poziomu pyłów zawieszonych.
Od przedszkola?
Wspólne pikniki ekologiczne, gra miejska, warsztaty kreatywne z wykorzystaniem odpadów dla młodszych i starszych ? to tylko część wydarzeń i atrakcji, w jakich uczestniczyli mieszkańcy Chrzanowa, Libiąża i Trzebini w ramach kampanii, którą pod koniec 2017 r. na zlecenie jej organizatorów zrealizował Dział Edukacji Ekologicznej z Abrysu. ? Dzięki temu projektowi udało się nam trafić z proekologicznym przekazem do każdej grupy wiekowej. Zarówno dzieci, jak i dorośli poprzez zabawę i aktywność dowiedzieli się, jak ważne jest np. segregowanie śmieci, a to z pewnością zaprocentuje w przyszłości większą świadomością ekologiczną ? dodaje Przemysław Deda. Wiedzę zdobytą podczas warsztatów i eventów uzupełniły ciekawe materiały informacyjne: ekoporadnik, komiksy oraz bajka dla dzieci. Zgodnie z założeniami, kampania była realizowana ?od przedszkola do seniora?. Dzieci i młodzież chętnie korzystały z atrakcji (konkursów oraz warsztatów) przygotowanych w ramach pikników ekologicznych, brały udział w grach miejskich oraz przedstawieniach teatralnych. By dotrzeć do jak największej grupy odbiorców, projekt objął także wszystkie szkoły podstawowe i przedszkola zlokalizowane na terenach wspomnianych gmin. Zajęcia w postaci warsztatów prowadzili w nich specjalnie przeszkoleni w ramach projektu ekoliderzy.
? Promując proekologiczne zachowania, nie zapominaliśmy także o wodzie. W ramach projektu nie tylko uświadamialiśmy, jak wielkie szkody wyrządza traktowanie kanalizacji jak kosza na śmieci, ale przede wszystkim budowaliśmy świadomość, że woda dostarczana mieszkańcom jest nie tylko zdatna do picia bez przegotowania, ale też bogata w minerały i w pełni bezpieczna ? podkreśla Tadeusz Arkit, prezes RPWiK.
?do seniora
W realizację projektu zostały też zaangażowane Uniwersytety III Wieku, na których odbyły się warsztaty kreatywne ?Wieczna młodość?. Seniorzy podczas zajęć dowiadywali się nie tylko, w jaki sposób można twórczo wykorzystać rzeczy, które na co dzień lądują w naszych śmietnikach, ale także dlaczego tak ważne jest właściwe zagospodarowanie odpadów w gospodarstwach domowych. Wyposażani byli zarówno w nową wiedzę i umiejętności, jak i? w powstałe w ramach kampanii materiały edukacyjne. Część z uczestników tych zajęć wzięła udział również w świątecznych warsztatach kreatywnych, podczas których ze śmieci tworzone były unikatowe ozdoby świąteczne. Łącznie w tych ostatnich wzięło udział ponad pół tysiąca osób.
Największą trudnością w realizacji każdego projektu edukacyjnego jest dotarcie do osób w średnim wieku ? tych najbardziej zaganianych i zapracowanych, a jednocześnie bardzo odpowiedzialnych za stan środowiska: segregację odpadów w domu, sposób ogrzewania czy też racjonalne korzystanie z zasobów wodnych i kanalizacji. W ramach projektu postanowiono to zrobić dwutorowo ? z jednej strony za pomocą dzieci i seniorów, a z drugiej ? za pośrednictwem materiałów edukacyjnych: poradników, komiksów oraz spotów ekologicznych. Te ostatnie emitowane były m.in. na telebimie w centrum Chrzanowa oraz w mediach społecznościowych.
Efektów realizacji działań edukacyjnych nie należy oczekiwać zaraz po zakończeniu projektu, bowiem kształtowanie świadomości ekologicznej jest procesem długotrwałym, często wymagającym zmiany pokoleń. Jeden sukces jednak już osiągnięto ? jest nim dostrzeżenie wspólnego celu i decyzja o realizacji jednego projektu, poruszającego kilka problemów środowiskowych.
Aneta Rybak
Związek Międzygminny ?Gospodarka Komunalna?
Dominika Dyba
Rejonowe Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji w Chrzanowie
Artykuł został zamieszczony w numerze 3/2018 miesięcznika „Energia i Recykling”.
