Od ponad czterech lat istnieje w Polsce obowiązek odzysku i recyklingu odpadów. Jak na razie, dane dotyczące odzysku baterii w kraju w roku ubiegłym nie są jeszcze dostępne, jednakże wiadomo już, że wymagany poziom 15% odzysku raczej nie został wypełniony, a osiągnięcie 25-procentowego odzysku w 2007 r. będzie prawdziwym wyzwaniem.
Jak dotąd systematyczna zbiórka baterii prowadzona jest w Polsce w nie więcej niż 20% gmin. Właśnie wciąż niewystarczający zasięg systemu zbiórki jest – obok braku utrwalonego zwyczaju oddzielnego gromadzenia zużytych baterii – powodem, iż w naszym kraju udaje się rocznie zebrać i przekazać do odzysku i recyklingu zaledwie 500 ton baterii, przy sprzedaży na poziomie 7,5 tys. ton. Dla porównania w innych krajach UE zbiera się nawet kilkanaście tysięcy ton baterii.
W najbliższym czasie uchwalona zostanie nowa dyrektywa Parlamentu i Rady UE w sprawie baterii i akumulatorów oraz zużytych baterii i akumulatorów. Członkostwo Polski w UE zobowiązuje nas do jej transpozycji, tzn. do przeniesienia jej przepisów – w ciągu dwóch lat – do prawa krajowego. Przepisy te przewidują m.in., że już za dziesięć lat aż 45% wprowadzonych na rynek baterii trzeba będzie selektywnie zebrać i przekazać do recyklingu.
Polacy zużywają rocznie ok. 240 mln jednorazowych baterii. Większość z nich to odpady niebezpieczne i dlatego należy je zbierać i oddzielać od strumienia innych odpadów z gospodarstw domowych. „Zbierajmy zużyte baterie!” to kampania informacyjno-edukacyjna, która mówi o tym, jak prawidłowo postępować z bateriami, aby nie miały one szkodliwego wpływu na środowisko naturalne.
Znikome efekty
– Przeprowadzane do tej pory akcje mające na celu uświadomienie społeczeństwu konieczności separacji zużytych baterii i oddawania ich do specjalnych miejsc zbiórki mają znikome efekty. W 2003 r. niespełna 5% wprowadzonych na rynek baterii i akumulatorów zostało selektywnie zebranych i przekazanych do utylizacji lub recyklingu – mówi prof. dr hab. Andrzej Czerwiński z Wydziału Chemii Uniwersytetu Warszawskiego.
W Danii w 2005 r. współczynnik odzysku baterii kształtował się na poziomie 92%. Dlatego zmiana podejścia polskiego społeczeństwa do tego problemu wymaga intensywnych działań edukacyjnych i informacyjnych. Celem kampanii jest udostępnienie gminom nowych i oryginalnych narzędzi do komunikowania się ze swoimi mieszkańcami w sprawach związanych z segregacją i przekazywaniem zużytych baterii do punktów odzysku. Im więcej gmin uczestniczy w kampanii, tym większe płyną z niej korzyści. Przedsięwzięcie uwzględnia jednak odmienność każdej z gmin i jest tak skonstruowane, że poszczególne gminy mogą komunikować się ze swoimi mieszkańcami bez pośredników.
Nie tylko torba i folder
– Folder to jedno z ważniejszych narzędzi dotarcia z przekazem do mieszkańców. Nie tylko przedstawiamy w nim zagrożenia czy piszemy o toksycznych i żrących substancjach chemicznych, ale także wskazujemy możliwości działania i dajemy konkretne wskazówki. Torba na zużyte baterie jest bardziej symbolem selektywnej zbiórki baterii, bo przecież można je zbierać w domach nawet w tekturowym kartoniku – mówi Katarzyna Sawko-Thejlade z sekretariatu kampanii. Ale kampania to nie tylko torba i folder. Działania będą prowadzone w taki sposób, aby zachęcić mieszkańców do aktywności i systematycznego działania. Takie zadanie mają spełniać plakaty rozwieszone w mieście, naklejki z logo kampanii we wszystkich punktach zbiórki baterii, ogłoszenia w prasie lokalnej, a także szereg pogadanek ekologicznych w placówkach oświatowych na terenie gminy. Akcja trwa sześć miesięcy, a pod koniec kampanii organizatorzy ponownie zawitają z przekazem do wszystkich gospodarstw domowych. Tym razem mieszkańcy otrzymają pocztówkę przypominającą o potrzebie opróżnienia swojej torby z zebranych już baterii oraz zachęcającą do dalszej selektywnej zbiórki.
1 maja br. w Myszkowie ruszyła pilotażowa kampania „Zbierajmy zużyte baterie – chrońmy środowisko!”. Projekt wzorowany jest na kampanii „Hit med batterierne” przeprowadzonej w ubiegłym roku w Danii. Na terenie tzw. Wielkiej Kopenhagi kampania przyniosła efekt w postaci 70-procentowego wzrostu masy zebranych baterii. Zbiórka zużytych baterii w Myszkowie trwa już od ponad roku, a do tej pory prowadziła ją organizacja odzysku Reba, głównie w szkołach na terenie gminy oraz w siedzibie Urzędu Miejskiego. – Na terenie Myszkowa zebraliśmy w roku ubiegłym 650 kg baterii, co jak na pierwszy rok zbierania jest zupełnie przyzwoitym wynikiem, zwłaszcza że dotyczy głównie dzieci. To dzięki zaangażowaniu pracowników oświaty i odpowiedniej motywacji dzieci mogliśmy osiągnąć taki rezultat – mówi Michał Korkozowicz, prezes zarządu organizacji odzysku Reba.
Pierwsza gmina biorąca udział w kampanii przetrze szlaki i wskaże efekty ekologiczne działania całej lokalnej społeczności dla ochrony środowiska naturalnego poprzez wyeliminowanie baterii ze strumienia odpadów komunalnych trafiających na lokalne wysypisko. – Będzie to ważna lekcja dla naszego społeczeństwa, która powinna zaowocować wyrobieniem nawyku selektywnego zbierania zużytych akumulatorów i baterii oraz ich systematycznego przekazywania do miejsc zbiórki – mówi prof. dr hab. Andrzej Czerwiński.
Warto nadmienić, iż w przygotowaniu znajduje się kolejne przedsięwzięcie na znacznie większą skalę. Jest to kampania społeczno-edukacyjna, która ma objąć swoim zasięgiem osiem komunalnych związków gmin – 62 gminy liczące łącznie prawie milion mieszkańców (ok. 312 gospodarstw domowych).
Na podstawie materiałów przekazanych przez organizację odzysku Reba opracowała Romana Musielak
Do wzięcia udziału w kampanii „Zbierajmy zużyte baterie – chrońmy środowisko!” chce zachęcić Polaków organizacja odzysku Reba wraz z firmą Arensbak APS. Szczegółowych informacji udziela sekretariat kampanii – tel. 022/857-80-90.
