Codziennie po nie sięgamy, pijąc mleko lub soki. Czy zastanawiamy się nad tym, co się dzieje, gdy są już pustymi opakowaniami? Zużyte kartony po mleku i sokach to wartościowy surowiec wtórny, gdyż w przeważającej części składają się z papieru i łatwo mogą zostać poddane recyklingowi.
Długie pierwotne włókna celulozowe zawarte w kartonach charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami fizycznymi i są cennym surowcem wtórnym, który należy odzyskiwać. Warto zadbać o recykling tych niezwykle popularnych, gdyż wybieranych przez 95% Polaków opakowań.
Karton składa się z kilku warstw:
? Najwyższej jakości pierwotna celuloza, która stanowi około 73-88% wagi opakowania (w zależności od formatu, pojemności i zastosowania), charakteryzuje się długim włóknem, dzięki czemu karton jest bardzo stabilny
? Cienka warstwa polietylenu o niskiej gęstości, czyli LDPE, od wewnątrz stanowi barierę dla płynów, natomiast jego warstwy zewnętrzne zapobiegają dostawaniu się wilgoci do wnętrza opakowania
? Dodatkowo kartony aseptyczne posiadają cieńszą od ludzkiego włosa warstwę folii aluminiowej (grubość około 0,0065 mm), która skutecznie chroni produkty przed szkodliwym działaniem światła i tlenu oraz przed wnikaniem zapachów z zewnątrz. Zastosowanie aseptycznej technologii przetwarzania i pakowania pozwala na transport i przechowywanie żywności bez konieczności jej magazynowania w warunkach chłodniczych
Opakowania kartonowe są bardzo ekonomiczne pod względem zużycia surowców potrzebnych do ich produkcji. Zaprojektowano je tak, aby do ich produkcji, transportu oraz procesu pakowania wykorzystać minimalną ilość materiałów i zasobów. W karton o wadze zaledwie 25-30 gramów można zapakować 1 litr produktu, co daje wymierne oszczędności.
Kartoniki składają się w 73-88% z celulozy, czyli surowca odnawialnego. Łatwo więc poddać je recyklingowi, co ma miejsce także w Polsce.
Dodatkowo w przypadku zastosowania technologii pakowania aseptycznego, kartoniki umożliwiają magazynowanie,
transportowanie oraz przechowywanie wrażliwych produktów przez długi czas bez konieczności ich chłodzenia, co pozwala w jeszcze większym stopniu ograniczyć zużycie energii, a tym samym emisję CO2.
Analizy cyklu życia kartoników do mleka i soków (LCA ? Life Cycle Assessment) przeprowadzone m.in. w Niemczech i Czechach pokazują, że kartony mają bardziej pozytywny profil środowiskowy w porównaniu z innymi opakowaniami do płynnej żywności ? w szczególności w odniesieniu do emisji CO2, wykorzystania zasobów kopalnych i zużycia energii pierwotnej.
Co zrobić, aby kartonik trafił do recyklingu?
Zużyte kartony po mleku i sokach są poddawane recyklingowi w całej Europie, w tym również w Polsce. Stanowią one cenny surowiec wtórny. Aby zużyty kartonik został poddany recyklingowi, należy go zgnieść i wrzucić do specjalnie oznakowanego pojemnika przeznaczonego do zbierania wszystkich surowców wtórnych lub do innego kontenera wskazanego przez odbiorcę odpadów.
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 25 października 2005 r., zużyte opakowania kartonowe po mleku i sokach powinno się zbierać do pojemników w kolorze żółtym oznakowanych napisem ?METALE, TWORZYWA SZTUCZNE?, wraz z np. puszkami aluminiowymi i butelkami plastikowymi. Praktyka pokazuje jednak, że zużyte kartony po mleku i sokach są zbierane w różny sposób, dlatego warto sprawdzić, jaki sposób selektywnej zbiórki odpadów opakowaniowych stosuje dany odbiorca oraz poprosić o wskazówki, co można wrzucać do pojemników lub worków w określonym kolorze.
Wiele działań w zakresie popularyzacji zbierania zużytych kartonów to często oddolna inicjatywa producentów kartoników do mleka i soków. Jeszcze sześć lat temu praktycznie nie prowadzono w Polsce recyklingu zużytych opakowań kartonowych po płynnej żywności. Jednak od tego czasu dzięki działaniom Programu REKARTON przy wsparciu Fundacji ProKarton wiele się w naszym kraju zmieniło. Program REKARTON zajmuje się koordynowaniem zbiórki i recyklingu zużytych kartonów po mleku i sokach, natomiast Fundacja ProKarton uzupełnia działania Programu poprzez akcje edukacyjne skierowane bezpośrednio do konsumentów.
Przekaz działań edukacyjnych jest bardzo prosty ? zużyte kartoniki po mleku i sokach to cenny surowiec wtórny, który jest poddawany recyklingowi w Polsce, dlatego opakowania te należy selektywnie zbierać, czyli wyrzucać do odpowiednio oznakowanych pojemników na odpady.
Inicjatywy tego typu cieszą się dużą popularnością szczególnie wśród najmłodszych, co ma olbrzymie znaczenie, gdyż nawyk selektywnej zbiórki odpadów warto kształtować już od najmłodszych lat. Akcje ekologiczne to również doskonała okazja do tłumaczenia konsumentom, co należy zrobić, aby zużyte opakowania kartonowe po płynnej żywności trafiły do recyklingu.
Program REKARTON to inicjatywa przemysłu sokowego, mleczarskiego i opakowaniowego aktywnie wspierająca zbieranie i recykling zużytych kartonów po mleku i sokach w Polsce. Od początku istnienia Programu zostało zebranych ponad 26 tysięcy ton odpadów opakowaniowych po kartonach do płynnej żywności, które ustawione w linii jeden za drugim utworzyłyby kolejkę o długości niemal 18 kilometrów. Celem Programu jest stworzenie w Polsce sprawnie funkcjonującego i efektywnego kosztowo systemu zagospodarowywania odpadów po zużytych kartonach po mleku i sokach.
Fundacja ProKarton została założona przez producentów kartonów do mleka i soków w Polsce, firmy Elopak, SIG Combibloc oraz Tetra Pak. Fundacja zajmuje się również wspomaganiem szeroko rozumianej edukacji ekologicznej, w tym w szczególności w zakresie zagospodarowywania pokonsumpcyjnych odpadów opakowaniowych po kartonach do mleka i soków. Do najciekawszych inicjatyw wspieranych przez Fundację ProKarton należy prowadzona od 2009 roku akcja ?Zamień odpady na kulturalne wypady?.
Drugie życie kartoników
Zużyte kartony po mleku i sokach to wartościowy surowiec wtórny, gdyż w przeważającej części składają się z papieru i łatwo mogą zostać poddane recyklingowi. Długie pierwotne włókna celulozowe zawarte w kartonach charakteryzują się bardzo dobrymi parametrami fizycznymi i są cennym surowcem wtórnym, który należy odzyskiwać. Najbardziej popularną metodą recyklingu kartoników jest odzysk celulozy w papierni i ponowne jej wykorzystanie do produkcji
różnego rodzaju papierów i tektur. Celuloza odzyskiwana jest przy zastosowaniu takich samych technologii, jak w przypadku recyklingu zwykłej makulatury. Odpady po kartonikach do mleka i soków przerabia się również na płyty składające się z rozdrobnionych kartonów do płynnej żywności mające zastosowanie w budownictwie.
Wysortowane opakowania kartonowe wrzucane są do hydropulpera w papierni, zalewane wodą o temperaturze otoczenia i mieszane przez kilka do kilkunastu minut w celu rozwłóknienia kartonu. W ten prosty sposób odzyskuje
się wysokiej jakości celulozę pierwotną o długich włóknach, która stanowi cenny surowiec do dalszej produkcji papieru lub tektury, w tym także tektury falistej.
Co powstaje z kartonów po mleku i sokach?
W Polsce z kartonów odzyskuje się wysokiej jakości włókno celulozowe używane do produkcji różnego rodzaju papierów oraz tektur, a także płyt.
Nowością w naszym kraju jest technologia poddawania dalszemu recyklingowi frakcji PEAL (mieszanina polietylenu i aluminium, które są częścią składową kartoników), pozostającej po recyklingu zużytych kartonów w papierni. Obecnie powstaje w Polsce instalacja umożliwiająca oddzielenie aluminium od polietylenu w celu ich dalszego wykorzystania. Są to bardzo wartościowe surowce, stąd ich odzyskanie i ponowne przetworzenie jest uzasadnione ekonomicznie.
Inną technologią recyklingu zużytych kartoników po mleku i sokach stosowaną w Polsce jest produkcja płyt wykorzystywanych w budownictwie. Polega ona na rozdrobnieniu zużytych kartonów, podgrzaniu ich i sprasowaniu pod ciśnieniem. Topiąc się polietylen zawarty w opakowaniu wiąże, wypełnia i uszczelnia strukturę płyty.
