Instytut Biologii Ssaków Polskiej Akademii Nauk w Białowieży został laureatem konkursu Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego ?Ścieżki Kopernika”. W ramach konkursu wyłonionych zostało 16 projektów (po 1 na każde województwo), które finansować będzie ministerstwo. Wśród nich projekt e-Przyrodnik.
Celem projektu zatytułowanego „e-Przyrodnik: Bioróżnorodność zespołów dużych ssaków leśnych południowego Podlasia" jest aktywizacja i włączenie młodzieży licealnej ze szkół z małych miasteczek południowego Podlasia w realizację badań naukowych z dziedziny ochrony bioróżnorodności. Badania te będą oparte o nowoczesną metodę zbierania danych za pomocą fotopułapek. Zdjęcia dzikich zwierząt trafią do systemu informatycznego ułatwiającego identyfikację gatunków. Projekt ma przynieść odpowiedź na pytanie, jakie gatunki dużych ssaków zamieszkują lasy w pobliżu podlaskich miast i miasteczek, a dodatkowo rozbudzić w młodzieży ciekawość świata, zainteresowanie nauką, i chęć rozwijania swoich badawczych pasji. Projekt rozpocznie się tuż po wakacjach, a potrwa do końca 2014 roku.
Celem projektu jest włączenie młodzieży szkolnej (licealnej) ze szkół zlokalizowanych w małych miasteczkach południowego Podlasia w realizację badań naukowych z dziedziny ochrony bioróżnorodności, prowadzonych przez Instytut Biologii Ssaków PAN w Białowieży, posiadającego od 2003 roku status Centrum Doskonałości Unii Europejskiej.
Działania w ramach projektu podjęte przez zespoły uczniów i przeprowadzone pod merytoryczną opieką naukowców z IBS PAN, Politechniki Białostockiej, nauczycieli zaangażowanych szkół oraz pracowników Białowieskiego Parku Narodowego i Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Białymstoku są tak zaplanowane, aby dały nowatorski materiał naukowy. Cele badawczej części projektu obejmują:
- Poznanie składu gatunkowego, rozmieszczenia w przestrzeni i interakcji pomiędzy gatunkami w zespole dużych ssaków na obszarach leśnych południowego Podlasia.
- Stworzenie niekonwencjonalnego modułu zajęć popularyzujących nauki przyrodnicze wśród młodzieży (zajęcia:wykłady, warsztaty dla uczniów i nauczycieli biologii prowadzone przez pracowników naukowych w IBS PAN oraz samodzielny zbiór danych w terenie realizowany przez młodzież pod opieką nauczycieli i merytorycznym kierownictwem pracowników naukowych).
Do zebrania danych na temat ssaków występujących na terenach objętych badaniami wykorzystana zostanie mobilna sieć foto-pułapek zainstalowanych w lasach podlegających jednostkom RDLP w Białymstoku i w Białowieskim Parku Narodowym. Analiza danych oraz prace terenowe, koordynowane przez pracowników IBS PAN oraz pozostałych uczestników Konsorcjum, przeprowadzone zostaną przez grupy uczniów z poszczególnych szkół biorących udział w projekcie, nadzorowanych przez nauczycieli prowadzących. Analiza danych, z wykorzystaniem technik Systemów Informacji Geograficznej (GIS), przeprowadzona zostanie w celu określenia czynników kształtujących przestrzenne rozmieszczenie dużych ssaków na badanych obszarach, w tym wpływu struktury środowiska, sezonowości, interakcji pomiędzy gatunkami oraz presji antropogenicznej.
Dane z foto-pułapek archiwizowane będą na przestrzeni serwerowej; opracowany zostanie także system informatyczny umożliwiający danej grupie uczniów pracę nad analizą własnych materiałów zebranych podczas prac terenowych, w tym identyfikację zarejestrowanych gatunków zwierząt. Dodatkowo system ten umożliwi wspólną pracę oraz komunikację pomiędzy wszystkimi uczestnikami projektu.
Działania promocyjne projektu obejmą m.in.: zaproszenie przedstawicieli mediów na organizowane w IBS PAN szkolenia dla młodzieży szkolnej, uruchomienie
strony internetowej projektu, publikację materiałów w portalu społecznościowym Facebook oraz za pomocą aplikacji Twitter, promocję projektu na stronie internetowej dotyczącej konkursu administrowanej przez Ministerstwo oraz przygotowanie posteru promującego projekt i jego zaprezentowanie na ogólnopolskiej wystawie promującej naukę.
W ramach projektu planowana jest m.in. publikacja książki, zawierającej wyniki badań prowadzonych przez uczniów oraz prezentującej zaangażowanie każdej ze szkół i udostępnienie interaktywnej aplikacji internetowej do identyfikacji gatunków zwierząt.
Efektem realizacji projektu będzie wypromowanie w szerszych kręgach odbiorców (społeczeństwo województwa podlaskiego) pozytywnego wizerunku nauki i naukowców, jako działalności i grupy zawodowej otwartej na potrzeby społeczeństwa (zwłaszcza kształcenia uzdolnionej młodzieży) i istotnej dla rozwoju regionu.
Badania te będą oparte o nowoczesną metodę zbierania danych za pomocą fotopułapek. Zdjęcia dzikich zwierząt trafią do systemu informatycznego ułatwiającego identyfikację gatunków. / Fot. www.sxc.hu
