Trwa projekt ?Na tropie przyrody?, czyli każdy może zostać ?Turystą Przyrodnikiem?. Polskie Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze (PTTK) z myślą o małych i dużych turystach, penetrujących przyrodnicze zakątki kraju, ustanowiło Odznakę ?Turysta Przyrodnik?. Można ją zdobywać równocześnie z innymi odznakami, np. Górską Odznaką Turystyczną lub Odznaką Turystyki Pieszej.
Emblemat tej odznaki przedstawia jedną z najcenniejszych polskich roślin chronionych – dziewięćsił. Odznaka ma siedem stopni różniących się od siebie kolorami tła. Zdobywanie odznaki rozpoczynamy od stopni małych – może to zrobić każdy, kto ukończył 7 rok życia. Żeby sięgnąć po odznaki duże, trzeba ukończyć 16 lat.
Kolejność zdobywania odznak jest obowiązkowa, w ciągu jednego roku można zdobyć tylko jeden jej stopień (wyjątkiem jest popularna i mała brązowa, szczegóły w regulaminie). Każdy ze stopni małych można zdobywać od roku do pięciu lat, duże nie mają ograniczenia czasowego. Przyrodnik ubiegający się o odznakę musi wykazać się podstawowymi wiadomościami o zwiedzanym obiekcie, może też wykonać dodatkowe prace, np. opis obiektu przyrodniczego, szkic, dokumentację fotograficzną, prowadzić obserwacje przyrodnicze, brać udział w pracach porządkowych, zalesieniowych itp.
Proces zdobywania odznaki, nauczyciel może wykorzystać w pracy z młodzieżą. Prowadząc edukację ekologiczną, realizując projekty związane z ochroną przyrody, można równocześnie zdobywać odznakę. Później można zweryfikować dany stopień odznaki na zakończenie realizacji przedsięwzięcia i wręczyć młodemu przyrodnikowi jej emblemat, jako dodatkowy element potwierdzający dokonania związane z ochroną przyrody. Najniższe stopnie odznaki bez trudu uda się zdobyć podczas 3-5 jednodniowych wycieczek, bądź w trakcie tygodniowej „Zielonej szkoły”.
Do udokumentowania dokonań związanych ze zdobywaniem odznaki, konieczne jest prowadzenie Książeczki Turysty Przyrodnika, w której zbiera się potwierdzenia. Podobnie jak przy innych odznakach turystycznych, potwierdzić fakty mogą przodownicy turystyki kwalifikowanej i przewodnicy (zwłaszcza instruktorzy ochrony przyrody, instruktorzy opieki nad zabytkami i instruktorzy krajoznawstwa), opiekunowie szkolnych kół krajoznawczo-turystycznych (odznaki popularne i brązowe). Potwierdzeniem może być też pieczątka z pobliskiej instytucji (np. sklep, parafia, sołtys).
Żeby dostać odznakę, trzeba zdobyć określoną liczbę punktów. Punkty są przyznawane za różne dokonania przyrodnicze, od udziału w prelekcjach i odczytach (2 punkty), poprzez uczestnictwo w wycieczkach przyrodniczych (3 punkty za dzień), zwiedzanie obszarów chronionych (np. rezerwatów – 5 punktów, parków krajobrazowych – 8 punktów, czy parków narodowych oraz obszarów NATURA 2000 – 10 punktów), po prace na rzecz ochrony przyrody (5-10 punktów).
- Żeby stać się posiadaczem odznaki w stopniu popularnym, należy uzyskać 50 punktów, małym brązowym – 100 punktów, małym srebrnym – 200 punktów, a małym złotym – 300 punktów.
- Przy odznace dużej srebrnej liczy się 400 punktów oraz zwiedzenie 7 parków narodowych, przy dużej złotej – 500 punktów oraz zwiedzenie 10 parków narodowych.
- Punkty do odznaki małej srebrnej włącznie mogą być zdobywane w całości lub części na terenie województwa zamieszkania, jednak odznaki od małej złotej wzwyż muszą być w części zdobywane poza obszarem tego województwa.
- Odznaka honorowa jest przyznawana przez Komisję Ochrony Przyrody Zarządu Głównego PTTK za znaczne osiągnięcia na polu poznawania i ochrony przyrody.
- Osoba ubiegająca się o przyznanie odznaki przedstawia najbliższemu Referatowi Weryfikacyjnemu książeczkę „Turysta Przyrodnik” z potwierdzonymi punktami i ewentualnymi wynikami prac na rzecz ochrony przyrody, niezbędnymi dla uzyskania odznaki odpowiedniego stopnia.
- Odznaki wszystkich stopni weryfikują Referaty Weryfikacyjne Odznaki „Turysta Przyrodnik” zatwierdzone przez KOP ZG PTTK (jest ich 91 w Polsce). Te same Referaty mają prawo przyznawać odznaki popularną, brązowa, małą srebrną i małą złotą. Jedynie Odznaki w stopniu: duża srebrna, duża złota przyznaje Referat Weryfikacyjny Komisji Ochrony Przyrody Zarządu Głównego PTTK.
Źródło: PTTK
Nawet najmłodsi turyści powinni wiedzieć, jak dbać o przyrodę podczas pieszych, rowerowych i kajakowych wypraw. / Fot. Marcelo Terraza, www.sxc.hu
